Kasteel Onsenoort

Adres: Abdijlaan 6 te Nieuwkuijk.
Ontstaan: De eerste vermelding van Onsenoort vinden we in een handschrift van 1266.

Geschiedenis: In 1372 brandde het huis af en de verlaten ruïne werd een door de omwonenden als steengroeve gebruikt. In 1382 begon men met de wederopbouw. De overgebleven toren van vandaag stamt uit die periode. In 1787 werd het kasteel geplunderd en daarna raakte het in verval. In 1823 was er niet veel meer over dan de toren. Er was destijds wel een nieuw huis gebouwd. De paters Cisterciënzers lieten in 1903 een nieuwe abdij tegen de toren aan bouwen.

Bewoners: Kasteel Onsenoort lag op de grens tussen Brabant en Holland, waardoor het een grote rol speel in de grensgeschillen tussen de beidegebieden, en had hier dan ook veel van te lijden.
In het genoemde handschrift vinden we Gerlach de Rovere als heer van Waalwijk, Drunen, Onsenoort en Vlijmen. In 1359 vinden we Jan van den Plassche, bastaardzoon van hertog Jan I van Brabant, als heer van Onsenoort. Datzelfde jaar verkocht hij het kasteel aan Jan Paulusz van Heusden. Rutger van Ouden kocht in 1368 de heerlijkheid met kasteel. In 1372 stak Brabander Jan van Nederveen het huis in brand, waardoor het huis grotendeels verwoest werd. In 1374 kwamen Wenceslaus en Johanna van Brabant met Albrecht van Beieren overeen de grensverschillen aan scheidsrechters over te laten. Aldus geschiedde in dezen bepaalde dat zelfde jaar dat Vlijmen en Engelen tot het Land van Heusden behoorden, Holland dus.
In 1382 werd Jan Cuijst beleend met de heerlijkheid Onsenoort en begon dankzij financiële steun van hertog Albrecht gelijk met de opbouw van het kasteel.
Tot 1583 bleef de heerlijkheid in bezit van het geslacht Cuijst van Wijck. Via vererving kwam het in handen van de familie Van Malsen. In 1672 werd het nagelaten aan Gerard van Poelgeest, wiens weduwe de heerlijkheid in 1690 verkocht aan Mattheus Hoeuft.
Na enkele andere geslachten werd het huis tijdens een openbare verkoping verkocht aan de paters Cisterciënzers, die de abdij Mariënkroon stichtten.

Huidige doeleinden: In de toren is het heemkundemuseum gevestigd.
Toegankelijkheid: De toren is op gezette tijden te bezoeken.

Overzicht