Huis te Oss

Adres: Burchtplein te Oss.
Ontstaan: Het kasteel stamt uit de veertiende eeuw.

Geschiedenis: In 1374 is er sprake van het ‘Huys tot Osse.’ Het gaat hier om een versterkt huis, gesticht om eventuele Gelderse aanvallen tegen te gaan. In 1387 geeft hertogin Johanna van Brabant opdacht het huis te bemannen met 70 manschappen en het huis verder te versterken. Er wordt een gracht gegraven en een wal opgeworpen. Ook begin vijftiende eeuw zou er nog aan het huis gebouwd zijn.
Daarna wordt het stil om het huis, en het wordt vergeten, totdat in mei 1994 begonnen wordt met grondwerkzaamheden op de terrein van de ‘Oude Werf’ aan de eikenboomgaard. Er zou op deze plaats een gigantisch woon- en winkelcomplex moeten verrijzen. Omdat hier vroeger de oude stadsgracht had gelopen, besloot men leden van de archeologische werkgroep in te schakelen om het verloop van de gracht te brengen. Aan de noord-westkant van de bouwput ontdekte men de resten van een bakstenen fundering van een ronde hoektoren. Men besloot de muurdelen verder uit te graven. Via proefboringen ontdekte men dat het bouwwerk een grootte had van 39 x 23,5 meter. Tesamen met de omringende gracht, die 7 a 10 meter breed was, kwam dit op 49 x 33,5 meter groot.
Boven het uitgegraven gedeelte is het wooncomplex gerealiseerd. De rest van het terrein ligt onder de parkeerplaats, waar de omtrek is weergegeven in het wegdek.

Bewoners: Ridder Godevaart van Os wordt het eerst genoemd als eigenaar van het Huis te Oss. In 1374 is diens zoon Marcelis eigenaar. Marcelis van Os was schepen van ‘s-Hertogenbosch van 1373-1382. Na zijn dood trouwt zijn weduwe Sophia met ridder Goossen van Lienden. In 1405 draagt Willem van Volkel namens Goossen van Lienden de goederen van wijlen Marcelis van Os over aan diens dochter Dirckske en haar echtgenoot Aert Stamelaert van Uden. In 1417 verkoopt Gijsbert die Koc akkerland dat grenst aan de gracht van het stenen huis, aan Aert Stamelaert van Uden, evenals een ernaast gelegen hofje, genaamd ‘Koekenhoff.’
Waarschijnlijk erfde Marcelis van Uden, zoon van Aert en Dickske de goederen.

Huidige doeleinden: Er is een parkeerterrein boven de ruïne.
Toegankelijkheid: Een gedeelte van de ruïne zou zichtbaar moeten zijn via een vitrine naast het woon- en winkelcomplex, maar aangezien het glas bijna altijd beslagen is, is er van de resten niet veel te zien.

Overzicht