Kasteel Loon

Adres: Dommelseweg 5 te Waalre.
Ontstaan: Het huis werd waarschijnlijk tussen 1434 en 1459 gebouwd als woontoren, gesitueerd ten westen van de Achterhoeve, wellicht de oorsprong van het herengoed. Waarschijnlijk was een omwaterde huizing of houten schrans een voorloper van deze toren.

Geschiedenis: In de tweede helft van de zestiende eeuw werd de toren omgebouwd en uitgebreid tot een gerieflijk en deftig woonhuis. Rond 1702 heeft een brand het huis geteisterd, waarbij vooral de zuidzijde behoorlijk beschadigd werd. Het huis zelf werd hersteld, maar de bijgebouwen die bij de brand in de as kwamen te liggen werden pas na 1825 hersteld. In 1866 werden de verdieping en de bouwvallige westelijke vleugel gesloopt. In 1927 was het huis inmiddels als boerderij in gebruik en uitgebreid met een grote stal. In 1934 brandde het gebouw opnieuw af en werd in 1935 opnieuw herbouwd in de huidige vorm.

Bewoners: In 1315 verkocht Gerard van Loon de heerlijkheid Herlaer aan Gerard I van Horne. Bij deze verkoop waren kennelijk ook de voogdijrechten (van de abdij van Echternach) in Waalre en Valkenswaard inbegrepen, welke tussen 1327 en 1368 omgezet werden in heerlijke rechten. De heerlijkheden werden verbonden met die van de heerlijkheid Aalst. Voor 1368 werden de heerlijkheden door Diederik van Horne verkocht aan Hendrik van Cuijk. Rond 1430 werd Jan van Schoonvorst heer van de heerlijkheden. In 1434 keerden ze weer terug bij de familie van Horne. De erven van Van Schoonvorst bleven aanspraak maken op de heerlijkheden, tot Hendrik van Horne rond 1466 trouwde met de dochter van de laatste pretendent.
Tussen 1495 en 1551 vinden we de families Van Rotselaar en Schotelmans als eigenaar. Daarna komt de familie Van der Clusen in het bezit, waarna Hubrecht II uit dit geslacht waarschijnlijk het huis laat verbouwen. Vanaf 1721 gaat het huis in verschillende handen over. In de Franse tijd wordt het hele bezit verkocht aan Andreas Arnoldus van Velthoven. Diens zoon Willem Joseph Karel was de laatste echte heer van Waalre. Frederik Prosper Charles Joseph Cuijpers heeft het goed in bezit tot aan zijn overlijden in 1914. In 1938 pacht Jan Jansen uit Ewijk de kasteelboerderij, welke hij in 1958 ook koopt. Diens zoon Gijs is nog steeds eigenaar.

Huidige doeleinden: Het woonhuis is de kern van een veeteeltbedrijf.
Toegankelijkheid: Het huis is niet te bezichtigen, maar vanaf de weg te zien.

Overzicht